موسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران با هدف معرفی برخی از اعضای موسسه و نیز استادان و استادکاران کشور، تلاش خواهد کرد که در فرصت‌های مقتضی تجارب، دستاوردها، و دیدگاه‌های ایشان را در فرصت مقتضی منتشر کند. در نخستین گام استاد حمید سهیلی مظفر، پژوهشگر و کارگردان و تهیه‌کنندۀ فیلم‌های متعدد مربوط به میراث فرهنگی کشورمان، به حضور علاقه‌مندان معرفی می‌کنیم و برای این کار از زندگی‌نامۀ خودنوشت ایشان، که آکنده از لحن صمیمی و طبع بلند ایشان است، بهره می‌گیریم. از خداوند بزرگ برای این خدمتگزار میراث فرهنگی کشور، طول عمر با عزت و سلامت خواستاریم.
بنام خدا
زندگی‌نامۀ خودنوشت استاد حمید سهیلی مظفر
عضو پیوستۀ موسسۀ فرهنگی ایکوموس ایران
۳۰ بهمن ماه ۱۳۲۷ در تهران متولد شدم. اصلیتم از طرف پدر تفرشی و از طرف مادر قمی است. از همان سال‌های تحصیل در مدرسه، به ادبیات و هنر علاقه داشتم. سال ۱۳۴۸ در رشتۀ طبیعی دیپلم گرفتم اما بنا به دلایلی نتوانستم ادامه تحصیل دهم. البته، شوق بسیاری برای آموختن داشتم. از سال ۱۳۴۹ به خاطر آشنایی با هنر سینما و علاقه‌مند شدن به آن، برای تماشای فیلم به کانون‌های مختلف فیلم می رفتم. نظیر کانون فیلم وزارت فرهنگ و هنر (فیلمخانۀ ملی ایران)، کانون فیلم آلمان، سینمای آزاد، و سایر مراکز نمایش فیلم و همزمان در یک شرکت تبلیغاتی مشغول به کار شدم.
زمستان ۱۳۵۲ از طریق برادرم با ملک ساسان ویسی (مدیر دفتر طرح‌های فیلم‌سازی تلویزیون «تل‌فیلم») آشنا شدم و در قسمت تدارکات تل فیلم شروع به کار کردم. پس از آن، در فروردین ۱۳۵۳ به عنوان دستیار اول تهیه و تدارک در سریال تلویزیونی آتش بدون دود (به کارگردانی نادر ابراهیمی) به ترکمن صحرا رفتم که این همکاری تا شهریور ماه همان سال ادامه داشت. مهر و آبان ۵۳، از طرف تل‌فیلم به همراه گروه سازندۀ سریال اسرار دریای سرخ، که فرانسوی بودند، به جزیرۀ قشم و جزایر پیرامون آن رفتم و پاییز ۵۳ در جلسات پِژوهش‌های ایران‌شناسی که به سفارش تل‌فیلم در موسسۀ ایران‌پژوه (زیر زمین منزل نادر ابراهیمی) برگزار می‌شد شرکت کردم و به دنبال آن به یک سفر پژوهشی حاشیۀ کویر، که برایم بسیار جذاب و خاطره‌انگیز بود، رفتم. در آن سال‌ها با موسسۀ ایران‌پژوه پژوهشگرانی نظیر محمدرضا مقدسیان، عزیزالله حاجی‌مشهدی، شکور لطفی، و مهدی میردانش همکاری داشتند. این پژوهش‌ها برای مجموعۀ تلویزیونی سیاحت ایران تهیه می‌شد که قرار بود توسط داریوش مهرجویی ساخته شود.
دی ماه ۵۳، به همراه خانم پروین انصاری، کارگردان فیلم سینمایی سفرهای پیترو دلاواله، به عنوان مدیر تهیه، پژوهشگر، و عکاس به نواحی غرب ایران سفر کردم. این فیلم محصول مشترک ایران و ایتالیا بود و برای شبکۀ دوم تلویزیون ساخته می‌شد. از فروردین ۵۴ تا اواخر مهر ماه همان سال به عنوان مسئول تهیه و تدارکات در سریال سیاحت ایران «قلعۀ الموت» با استاد مهرجویی همکاری داشتم. در این مجموعه دکتر منوچهر ستوده، محقق و ایران‌شناس بزرگ و متخصص قلاع اسماعیلیه، گروه سازنده را همراهی می‌کردند.
در فاصلۀ پاییز ۵۴ تا پاییز ۵۶ مجموعه سفرهای دور و دراز هامی و کامی (به کارگردانی نادر ابراهیمی) در شبکۀ دوم تلویزیون ساخته شد. من در آن مجموعه به عنوان دستیار اول کارگردان و عکاس حضور داشتم و نخستین تجربۀ مستقل مستندسازیام در همین سریال صورت گرفت که طی آن مراحل استخراج ذغال سنگ، از ابتدا تا انتها، در معدن لوشان منجیل به تصویر کشیده شد.
اواخر پاییز ۱۳۵۶ از گروه ایران‌پژوه جدا شدم و به گروه ایران‌زمین شبکۀ اول تلویزیون که بعدها به گروه فرهنگ، ادب، و هنر تغییر نام داد، رفتم. خانم فرشته سعادت مدیر گروه و مجری برنامۀ سرزمین ما بودند و به همراه همسرشان، آقای ایرج حائری، برنامه‌هایی را که به مسائل ایران‌شناسی می‌پرداخت، تولید می‌کردند. در آن گروه با عنوان تهیه‌کننده وکارگردان مشغول کار شدم و بهمن ماه ۵۶ مستندی گزارشی، با فیلم ریورسال از مراسم جشن سده تهیه و در آن با شخصیت‌های فرهنگی مانند دکتر بهرام فره‌وشی گفت و گو کردم. این فیلم روز ششم فروردین ۵۷ با اجرای زندۀ خانم سعادت از شبکۀ اول پخش شد.
طی سال‌های فعالیت مستندسازیام به دلیل علاقۀ زیادی که به مقولۀ تاریخ داشتم، سعی کردم شاخۀ مشخصی را انتخاب و به‌طور منظم روی آن کار کنم. هنرهای تجسمی را انتخاب کردم و سعی کردم فقط طرح‌هایی را دنبال کنم که مرتبط با حرکت تاریخی این رشته از هنرها و شاخه‌های وابسته به آن باشد. حسن این کار در این بود که با شروع هر مجموعۀ مستند، یک بار تاریخ گذشتۀ ایران را در شاخه‌ای که مورد نظرم بود، مرور می کردم، ضمن آنکه هر مجموعه مکمل مجموعۀ قبلی و مقدمه‌ای بر تولید مجموعۀ بعد بود. در این مسیر، دیدن فیلم‌های مرتبط با تاریخ هنر و تمدن، نظیر، مجموعه مستند پیشگامان نقاشی مدرن و مجموعۀ مستند تمدن از نگاه کنت کلارک که امکان تماشای آنها در محل آرشیو فیلم تلویزیون در سال های ۵۸ ـ ۵۹ برایم فراهم شد، و یا دیدن مجموعه‌های مستندی که قبل و بعد از انقلاب از تلویزیون پخش می‌شد، نظیر میراث آینده، عروج انسان، و ارتباطات و همچنین شرکت در «نخستین گردهمایی باستان‌شناسی ایران» شوش ـ فروردین ۱۳۷۳ و حضور در سه «کنگرۀ معماری و شهرسازی ایران» در اسفند ۱۳۷۴، فروردین ۱۳۷۸، و فروردین ۱۳۸۵ در بم و دو کنگرۀ ایران‌شناسی در تهران در خرداد ۱۳۸۱ و آذر و دی ۱۳۸۳ و چندین گردهمایی و همایش دیگر، همگی در آموزش غیرمستقیم من و حرفۀ مستندسازیام تاثیری سازنده داشتند.
در فاصله زمستان ۱۳۵۶ تا زمستان ۱۳۵۸ چهارده فیلم مستند از کارگاه‌های صنایع دستی را به صورت ۱۶ میلیمتری رنگی با مدت زمان ۲۵۰ دقیقه تهیه و کار کردم. در این مجموعه مراحل تولید آثار صنایع دستی و تاریخچۀ ساخت آنها به همراه نمونه‌های مهم به تصویر در می‌آمد و چهره و هنر استادکاران بزرگی که اکثر آنها امروزه در میان ما نیستند، از طریق این تصاویر به ثبت می‌رسید. مجموعه مستند کارگاه‌های صنایع دستی تا کنون جوایز زیر را بدست آورده است:
ـ دیپلم افتخار نخستین جشنوارۀ سراسری سیما ـ زیباکنار ۱۳۷۴
ـ تندیس و لوح افتخار نخستین گردهمایی گنجینه‌های‌از‌یاد رفتۀ هنر‌ایران، فرهنگستان‌هنر ۱۳۸۶
ـ لوح تقدیر و سپاس اولین جشنوارۀ صنایع دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی ـ تبریز ۱۳۸۷
تابستان سال ۵۸، که روی کارگاه‌های صنایع دستی کار می‌کردم از طریق یکی از تدوینگران تلویزیون با کلاس‌های تحلیل فیلم استاد شمیم بهار (کارشناس و منتقد بزرگ سینما) آشنا شدم. این کلاس‌ها در دانشکدۀ هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزار می‌شد. از همان نخستین جلسات به دلیل نحوۀ بیان و تسلط و آگاهی فراوان استاد بهار و فیلم‌های شاخصی که به نمایش در می آمد جذب کلاس‌ها شدم و تا تابستان سال ۱۳۶۳ که این کلاس‌ها ادامه داشت به طور منظم در آن شرکت کردم. استاد بهار فیلم‌ها را، که به زبان اصلی بود، همزمان ترجمه می‌کردند و قبل و بعد از نمایش فیلم، آن را مورد نقد و بررسی قرار می‌دادند. این کلاس‌ها مورد استقبال بسیاری از دوستداران سینما بود و برای من آموزنده‌ترین و پربارترین سال‌های زندگیم را شکل داد.
اواخر سال ۵۸ طرح مجموعۀ مستند مروری بر تاریخچۀ مختصر خط در ایران را به گروه ادب و هنر شبکۀ اول تلویزیون پیشنهاد دادم و تمام سال ۵۹ روی این مجموعه کار کردم. حاصل، مجموعه‌ای شد در ۶ قسمت با زمان ۲۶۰ دقیقه به صورت ۱۶ میلیمتری رنگی. در این مجموعه، سیر تحولات خط و خوشنویسی در ایران، بر اساس دوران‌شناسی تاریخی مورد بررسی قرار می‌گرفت و در نخستین قسمت آن دکتر مهرداد بهار (اسطوره‌شناس بزرگ و فرزند ملک‌الشعرای بهار) به عنوان کارشناس و راوی حضور داشتند و استاد آیدین آغداشلو کارشناس دیگر بخش‌ها و نویسندۀ سه قسمت از فیلم‌های این مجموعه بودند. در این مجموعه، گروهی از برجسته‌ترین خوشنویسان معاصر ایران نظیر استادان کاوه، حسن و حسین میرخانی، بوذری، زنجانی، امیرخانی، فرادی، احصایی، ما‌فی، و پیلارام حضور داشتند.
مجموعۀ مروری بر تاریخچۀ مختصر خط در ایران مهرماه سال ۶۰ از شبکۀ اول به نمایش در آمد و دیپلم افتخار نخستین جشنوارۀ سراسری سیما ـ زیباکنار ۱۳۷۴ را به خود اختصاص داد.
اواخر سال ۵۹ مطلع شدم که استاد بهرام بیضایی قصد ساختن فیلم سینمایی مرگ یزگرد را دارند. پس از آشنایی با ایشان، به پیشنهاد استاد، سفری به نواحی غربی و مرکزی ایران کردم تا مکان اصلی فیلم را که یک آسیاب قدیمی بود پیدا کنم. سر انجام در آران کاشان و با راهنمایی استاد، آسیاب مورد نظر را یافتم و در ادامه به عنوان مدیر تدارکات و صحنه، تا انتهای مراحل تولید فیلم، با مرگ یزدگرد همکاری کردم.
تابستان سال ۶۰ طرح مقدماتی مجموعۀ مستند بسوی سیمرغ را، که توسط استاد آیدین آغداشلو نوشته شده بود، به تلویزیون ارائه دادم، که تصویب شد. فیلم‌برداری این مجموعه بیش از یک سال به طول انجامید و طی آن نمونه‌های بسیاری از آثار نگارگران ایرانی را از موزه‌ها، کتابخانه‌ها، و مجموعه‌های شخصی گردآوری کردم و سفرهای متعددی به نقاط مختلف ایران صورت گرفت.
در این مجموعه، مکاتب گوناگون نقاشی قدیم ایرانی بر اساس دوران‌شناسی تاریخی مورد بررسی قرار می‌گرفت و استاد آیدین آغداشلو به عنوان کارشناس تاریخ هنر حضوری موثر و سازنده داشتند و پس از مونتاژ نهایی و آماده شدن فیلم‌ها، نویسندگی و گویندگی گفتار متن را بر عهده گرفتند. موسیقی متن مجموعه، توسط استاد فریدون شهبازیان ساخته شد. تیتراژ کامل اسامی کسانی که با این مجموعه همکاری کرده‌اند در انتهای فیلم دوازدهم آمده است. این مجموعۀ مستند، با عنوان بسوی سیمرغ، جستجویی درنقاشی قدیم ایرانی در ۱۲ قسمت با زمان ۴۴۶ دقیقه از آبان ماه ۶۲ از شبکۀ اول به نمایش در آمد و مورد استقبال فراوان علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی قرار گرفت. امروزه، پس از گذشت حدود سی سال، همچنان نسخه‌هایی از این مجموعه در میان علاقه‌مندان دست به دست می‌گردد. این مجموعه طی سال‌های گذشته چند جایزۀ داخلی و بین‌المللی را به خود اختصاص داده است که عبارت اند از:
ـ جایزۀ اول فستیوال ABU توکیو ـ ۱۹۸۴
ـ جایزۀ سوم فستیوال بلگراد ـ ۱۹۸۸
ـ دیپلم افتخار نخستین جشنوارۀ سراسری سیما ـ زیبا کنار ۱۳۷۴
ـ تندیس نخل طلا و دیپلم افتخار نخستین جشنوارۀ آثار برگزیدۀ سینمای مستند ایران ـ بم ۱۳۸۱
تابستان سال ۱۳۶۲، تولید مجموعۀ مستند معماری ایرانی را برای شبکۀ اول آغاز کردم. پژوهش و فیلم‌برداری این مجموعه به طور همزمان انجام می‌شد. پژوهشگر اصلی خودم بودم و با همکاری چند جوان مستعد، که مهرداد میرکیانی (گریمور) یکی از آنها بود، حجم قابل توجهی از اسناد و مدارک معماری و شهرسازی را در محل دفتر مجموعه، که در استودیو گلستان قرار داشت گردآوری کردیم. در این مجموعۀ مستند ۳۳ قسمتی، ۱۰ فیلم به دوران‌شناسی تاریخی، ۵ فیلم به تک‌بناها، ۱۴ فیلم به موضوع‌شناسی تاریخی، و ۴ فیلم به فن‌شناسی آثار معماری ایرانی اختصاص داشت. ویژگی مجموعه در این بود که هر فیلم با ارئۀ نمونه‌های متعدد و مهم، روحیه و شرایط اجتماعی حاکم بر دوره‌های مختلف تاریخی را به تصویر می‌کشید. مجموعۀ مستند معماری ایرانی با زمان ۱۳۷۱ دقیقه، پس از حدود هشت سال کار و سفرهای متعدد به نقاط مختلف ایران، اواخر تابستان ۱۳۷۰ آماده شد و از نیمۀ مهرماه همان سال از شبکۀ اول تلویزیون به نمایش در آمد و پخش آن تا خرداد ۷۱ ادامه یافت. راوی گفتار متن این مجموعه استاد اسماعیل میرفخرایی و سازندۀ موسیقی متن استاد وانکو نایدانف بودند. در بخش تحقیق و پژوهش این مجموعه، استادان بزرگی چون دکتر محمدکریم پیرنیا، دکتر باقرآیت‌الله‌زاده شیرازی، دکتر مهدی حجت، مهندس محمد مهریار، و مهندس اسکندر مختاری همکاری داشتند و کتاب بررسی هنر ایران اثر آرتور اپهام پوپ از منابع پایه و اساسی مطالعه برای این مجموعه بود. تیتراژ کامل اسامی کسانی که با این مجموعه همکاری کرده‌اند در انتهای فیلم سی وسوم آمده است.
پس از پخش مجموعۀ مستند معماری ایرانی به دلیل استقبال گستردۀ مخاطبان، چند قسمت اولیۀ آن مجدداً پخش شد و در میزگرد تلویزیونی با حضور دکتر محمدکریم پیرنیا، دکتر مهدی حجت، دکتر باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی، مهندس محمد مهریار، و دکتر اسماعیل میرفخرایی (مجری برنامه) تاثیرات این مجموعۀ مستند بر مخاطبان و ویژگی‌های معماری ایرانی مورد بررسی قرار گرفت.
مجموعۀ مستند معماری ایرانی در جشواره‌های زیر حضور داشته است:
ـ جشنوارۀ ABU ـ توکیو ۱۹۹۲
ـ لوح سپاس نخستین جشنوارۀ میراث فرهنگی ـ تهران ۱۳۷۳
ـ دیپلم افتخار نخستین جشنوارۀ سراسری سیما ـ زیبا کنار ۱۳۷۴
ـ لوح تقدیر نخستین جشنواره فیلم‌های مستند باستان‌شناسی ـ تهران ۱۳۸۵
پس ازمجموعۀ مستند معماری ایرانی، خرداد ماه ۱۳۷۰ طرح مجموعۀ مستند میراث مشترک را به دفتر مدیریت شبکۀ اول پیشنهاد دادم. حدود دوسال روی طرح این مجموعه که به تاثیرات متقابل فرهنگی میان ایران و کشورهای همجوار می‌پرداخت و سفرهای متعددی به خارج از ایران برای آن پیش‌بینی شده بود، پژوهش و کار کرده بودم. با این طرح موافقت نشد. وقتی دیدم امکان ادامۀ کار نیست به پیشنهاد و معرفی استاد اسماعیل میرفخرایی به دفتر بهسازی و نوسازی وزارت مسکن و شهرسازی رفتم و مجموعۀ مستند بافت قدیمی شهرهای ایران را آغاز کردم. چند سال بعد، یعنی سال ۷۴، دیدم از تلویزیون مجموعه‌ای پخش شد با نام میراث مشترک با همان ریز مکان‌ها و موضوع‌‌هایی که پژوهش کرده بودم، بدون آنکه اطلاعی به من داده شود و یا نامی از من برده شده باشد.
سال ۱۳۷۴ مجموعۀ اضافات نگاتیو، پزیتیو، و نوارهای صدای مجموعه فیلم‌های مستندی را که تا آن زمان تولید کرده بودم، و مقدار آن افزون بر یازده هزار دقیقه راش تصویری قابل استفاده برای تهیۀ فیلم‌های مستند ایران‌شناسی بود و بیش از سی هزار نمونه و اثر مهم فیلم‌برداری شده از صنایع دستی، خط، نقاشی، معماری، بافت شهرها و روستا‌ها، و طبیعت ایران، و گفتگو با استادان بزرگ را شامل می‌شد و آنها را طی سال‌های طولانی نزد خود نگهداری کرده بودم، به همراه نامه‌ای از طرف دفتر فرهنگ، ادب و هنر شبکۀ اول سیمای جمهوری اسلامی ایران، به مرکز اسناد و مدارک سازمان میراث فرهنگی به مدیریت خانم مهندس فرزام، اهدا کردم.
در سال ۱۳۷۷، تمامی نسخه‌های اصلی فیلم‌های شانزده میلیمتری، باصدای دوبله باند و نوارهای موسیقی فیلم‌هایم را، که طبق قرارداد متعلق به خودم بود و شامل مجموعه‌های مستند کارگاه‌های صنایع دستی، مروری بر تاریخچۀ مختصر خط در ایران، بسوی سیمرغ، جستجویی در نقاشی قدیم ایرانی، معماری ایرانی، و بافت قدیم شهرهای نائین، شوشتر، گرگان، بوشهر و تهران بود، به موزۀ سینمای ایران اهدا نمودم.
از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۸ برای دفتر بهسازی و نوسازی شهری و شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، وزارت مسکن و شهرسازی، ۳۳ فیلم مستند با زمان ۱۱۹۸ دقیقه از بافت قدیم شهرهای ایران تهیه کرده‌ام که پژوهش، تدوین، تهیه‌کنندگی، و کارگردانی آن را بر عهده داشته‌ام. این مجموعۀ مستند، با حمایت‌های فراوان مهندس حمیدرضا سپهری (مدیر کل دفتر بهسازی و نوسازی) و با همکاری گروهی از کارشناسان و متخصصان برجستۀ معماری و شهرسازی، شکل گرفت. نکتۀ قابل اشاره در این مجموعه، فیلم‌های مستند تهران است که در پنج قسمت در فاصلۀ سال‌های ۷۳ تا ۷۴ تهیه شد. در این فیلم‌ها، نویسندۀ گفتار متن استاد آیدین آغداشلو، گوینده استاد ژاله کاظمی، و موسیقی متن ساختۀ استاد شاهین فرهت بود.
از مجموعۀ مستند بافت قدیم شهرهای ایران تا کنون شهرهای نائین، شوشتر، گرگان، بوشهر، تهران، اصفهان، تبریز، شیراز، فضای میدان در پایتخت‌های ایران ـ دوران اسلامی، مشهد اردهال، یزد، ساری، مروری بر بافت قدیم شهرهای ایران، چهار اقلیم، بم، معماری مساجد ایران، محورهای پیاده، جاودانه‌های معماری و شهرسازی ایران، گسل تبریز، و چندین موضوع مرتبط با بافت قدیم شهرهای ایران تهیه و تولید شده است و در آنها روند تحولات فضاهای شهری و اقداماتی که جهت نوسازی و بهسازی بافت‌های قدیمی و فرسوده صورت گرفته، به تصویر درآمده است. از این مجموعه فیلم‌های نائین، شوشتر، گرگان، بوشهر، چهار اقلیم، و بازسازی و بهسازی بافت‌های قدیمی و فرسوده، بدون تیتراژ پایانی و اسامی کسانی است که با فیلم همکاری کرده‌اند.
سال ۱۳۸۸ مجموعۀ مستند عمران و بهسازی شهری از زبان متولیان را که شامل ۶۸ مصاحبه طولانی با مدیران، مهندسان مشاور، و دانشگاهیان و به مدت حدود ۳۸۰۰ دقیقه است برای شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران و با حمایت‌های فراوان دکتر محمدسعید ایزدی تهیه کردم وسال ۱۳۸۹ فیلم مستند بیست سال وسال ۱۳۹۰ فیلم مستند مسابقۀ معماری طراحی نمای برج‌های هزارۀ سوم را با مدت ۹۱ دقیقه به سفارش مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، تهیه وتولید نموده‌ام.
مجموعۀ مستند بافت قدیم شهرهای ایران در جشنواره‌های زیر شرکت کرده است:
ـ لوح تقدیر نخستین جشنوارۀ فیلم‌های مستند ایران‌شناسی، کیش، ۱۳۷۸، فیلم تبریز
ـ لوح افتخار نگارش متن نخستین جشنوارۀ فیلم‌های مستند میراث فرهنگی (یادگار) ـ تهران ۱۳۸۱، فیلم مستند فضای میدان در پایتخت های ایران ـ دوران اسلامی”
ـ تندیس و لوح افتخار بهترین فیلم مستند آیینی دومین جشنوارۀ فیلم‌های مستند میراث فرهنگی (یادگار) ـ تهران ۱۳۸۲ ـ فیلم مشهد اردهال
ـ لوح افتخار بهترین فیلم مستند سومین جشنوارۀ فیلم‌های مستند میراث فرهنگی (یادگار) ـ تهران ۱۳۸۳ ـ فیلم بم
ـ تندیس و لوح افتخار بهترین فیلم مستند نخستین جشنوارۀ فیلم شهر ـ تهران ۱۳۸۴ ـ فیلم نشانه‌های زندگی کشاورزی در بافت قدیم ساری
ـ تندیس و لوح افتخار بهترین فیلم مستند و بهترین پژوهش از چهارمین جشنوارۀ فیلم امام رضا (ع) ـ مشهد ۱۳۸۵ ـ فیلم جاودانه‌های معماری و شهرسازی ایران
ـ لوح افتخار فیلم انتخاب شده برای بخش مسابقۀ نخستین جشنواره فیلم شهید آوینی ـ تهران ۱۳۸۶ ـ فیلم جاودانه‌های معماری و شهرسازی ایران
ـ فیلم انتخاب شده برای بخش مسابقۀ دهمین جشن سینمایی تلویزیونی دنیای تصویر ـ ۱۳۸۶ فیلم جاودانه‌های معماری و شهرسازی ایران
ـ لوح افتخار سومین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم شهر ـ تهران ۱۳۸۷ فیلم محورهای پیاده
تمامی جوایز دریافت‌شده برای مجموعۀ مستند بافت قدیم شهرهای ایران را، که شامل تندیس‌ها، دیپلم‌های
افتخار، و لوح‌های تقدیر است، به شرکت عمران و بهسازی شهری ایران اهدا نموده‌ام.
شهریور ماه ۱۳۸۶ در یازدهمین جشن بزرگ سینمای ایران، در بخش مستند، داور فیلم‌های بخش مسابقه بودم و در آذر ماه ۱۳۸۶، در «نخستین گردهمایی گنجینه‌های از یاد رفتۀ هنر ایران» به خاطر تهیۀ مجموعۀ مستند کارگاه‌های صنایع دستی و تلاش بی‌وقفه در جهت ثبت هنرهای سنتی و بومی، از طرف فرهنگستان هنر ایران، کارهایم مورد تقدیر قرار گرفت.
خرداد ماه ۱۳۸۷ لوح تقدیر و سپاس اولین جشنوارۀ صنایع دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی تبریز را دریافت نمودم. شهریور ۱۳۸۷ عضو هیئت انتخاب بخش مستند دوازدهمین جشن بزرگ سینمای ایران و آبان ماه ۱۳۸۷ عضو هیئت انتخاب بخش مستند سومین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم پلیس و دی ماه ۱۳۸۷ عضو هیئت انتخاب بخش مستند سومین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم شهر و شهریور ۱۳۸۹ دبیر اجرایی بخش مستند چهاردهمین جشن بزرگ سینمای ایران و آبان ماه ۱۳۸۹ عضو هیئت داوران بیست و هفتمین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم کوتاه تهران و اردیبهشت ۱۳۹۰ عضو هیئت داوران چهارمین جشنوارۀ فیلم انجمن کوه‌نوردان ایران و اردیبهشت ۱۳۹۰ عضو هیئت انتخاب بخش مستند چهارمین جشنوارۀ بین‌المللی فیلم شهر و شهریور ۱۳۹۰ عضو هیئت داوران بخش مستند پانزدهمین جشن بزرگ سینمای ایران و آبان ماه ۱۳۹۱ عضو هیئت داوران دومین جشنوارۀ عکس ایران‌شناسی (بنیاد ایران‌شناسی) و دی ماه ۱۳۹۱ عضو هیئت داوران نخستین جشنوارۀ فیلم‌های مستند نردبان شبکۀ مستند سیما و دی ماه ۱۳۹۲ عضو هیئت داوران بخش مستند سومین جشنوارۀ بین‌المللی تلویزیونی جام جم و اردیبهشت ۱۳۹۳ عضو هیئت داوران دومین جشنوارۀ فیلم‌های مستند نردبان شبکۀ مستند سیما و آذر ماه ۱۳۹۳ عضو هیئت انتخاب و داوری بخش مستند شهر هشتمین جشنوارۀ سینما حقیقت بودم.
اردیبهشت ۱۳۸۹ سابقۀ کار و مدارک فعالیت‌های حرفه‌ایم مورد بررسی و ارزشیابی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی قرار گرفت و نشان درجه دو هنر ـ معادل مدرک کارشناسی ارشد هنر ـ به من داده شد.
درطول سال‌های فعالیت سینمایی و مستندسازیام، که بیش از۴۰ سال را در بر می‌گیرد، به سبب علاقه‌ای که به مقولۀ تاریخ و هنرهای تجسمی ایران داشتم، ۱۰۴ فیلم مستند ایران‌شناسی در قالب ۶ مجموعۀ مستند و ۶۸ گزارش و مصاحبۀ مستند از متولیان و صاحبنظران بافت‌های شهری تهیه و تولید کرده‌ام. علاوه بر آن، در فاصلۀ سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۸۸، ۴۸ عنوان پژوهش تصویری، برای تهیۀ فیلم‌های مستند ایران‌شناسی آمادۀ کار کرده‌ام که اخیراً ۲۸ قسمت آن را باعنوان رابطه‌های پنهان آماده وهفت قسمت را به سفارش شبکۀ مستند سیما، تهیه و تولید نموده‌ام که نویسندۀ گفتارمتن ۴ فیلم وگویندۀ گفتارمتن ۷ فیلم، خانم مهندس فرناز خندان هستند.
این طرح، جستجویی است در تاریخ هنر، فرهنگ، و تمدن ایرانی که طی آن حرکت‌های پنهان و مداوم ارزش‌ها، معانی و مفاهیم فرهنگی این سرزمین، از گذشته‌های دور تا به زمانۀ معاصر، مورد بررسی قرار می‌گیرد و به تصویر در می‌آید.
منوچهر طیاب، کارگردان فیلم‌های مستند و نویسندۀ فعال در زمینۀ تاریخ و تمدن ایران در بامداد چهارم شهریور ۱۳۹۹ در ۸۳ سالگی در وین درگذشت.
